Makieta osady nawodnej na jeziorze Orzysz

     W drugiej połowie XIX wieku władze pruskie zagospodarowały intensywnie teren Mazur które były najbardziej zapuszczonym i najbiedniejszym regionem Królestwa Niemieckiego. W ramach tych prac wykonywano drogi, tory kolejowe, a także melioracje i regulacje wód. Uznano, że jeziora mają zdecydowanie mniejszy znaczenie w gospodarce niż pola uprawne, dlatego postanowiono spuścić częściowo jezioro Orzysz. Miało one wówczas powyżej 2 000 hektarów, co stawiało je w czołówce jezior na Prusach, ale także w dzisiejszej Polsce. Zamiar wykonano, jezioro obecnie ma około 1100 ha, w ten sposób pozyskano około 900 ha łąk.
W trakcie spuszczania wody z jeziora ukazała się zatopiona przed wieki osada, która była sensacją w całym ówczesnych Prusach. Osada miała kształt platformy z ułożonych prostopadłymi do siebie warstwami pni drzew. Wymiary osady to około 30 x 30 m i oddalona była od brzegu o kilkadziesiąt metrów. Z brzegiem łączył ją drewniany pomost. Osada ta jest naprawdę stara, datuje się ją różnie: jedni oceniają ją na 3000 lat,  inni nawet dają jej 8000 lat.
W roku 2012 Dyrektor Muzeum Ziemi Piskiej, pan Waldemar Brenda postanowił przybliżyć mieszkańcom Pisza i gościom tą zbyt mało znaną osadę. Na jego zlecenie wykonaliśmy makietę tej osady w skali 1:33. Jej wymiary to 150 x 100 x 40 cm. Wszystkich chętnych do obejrzenia jej zapraszamy do Muzeum Ziemi Piskiej w Piszu, Plac Daszyńskiego 7.